بیماری پمفیگوس (Pemphigus) یک بیماری خود ایمنی است که بدن بر علیه یک پروتئین خاص در پوست آنتی بادی تولید می کند و در ناحیه درگیر تاول ایجاد می شود. شایع ترین سن شروع علائم، دهه چهارم و پنجم عمر می باشد. بیماری پمفیگوس یک بیماری غیرعفونی و غیرمسری است و درمان آن طولانی می باشد.
علت
علت این بیماری هنوز ناشناخته است. ولی ارتباط آن با بعضی بیماری ها نظیر میاستنی گراو، و یا مصرف بعضی داروها نظیر پنی سیلامین به اثبات رسیده است.
علائم
اکثر بیماران در ابتدا دچار ضایعاتی در دهان می شوند که به شکل ساییدگی‌های نامنظم و دردناک بوده و به سادگی خونریزی کرده و به کندی بهبود می یابد. در گیری حلق و حنجره باعث اشکال در بلع و خشونت صدا می گردد.
مرحله تاول زدن، حدود 5 ماه یا بیشتر بعد از شروع ضایعات دهانی رخ می دهد. ضایعه اصلی، یک تاول شل است که در هر نقطه از سطح پوست ممکن است ظاهر شود.
این تاول ها شکننده بوده و به همین دلیل ممکن است گسترش یابند. با فشار تاول دیده می شود که ضایعه از طرف محیط به پوست ظاهرا سالم اطراف گسترش می یابد .
نواحی شایع تاول عبارتند از: صورت، تنه، نقاط تحت فشار بدن، کشاله ران و زیر بغل.
تاول های پوستی بزرگ پاره شده و مناطق ساییده و دردناکی را به جا می گذارند. از ترشح تاول ها، بوی زننده ای متصاعد می شود.
درمان
درمان آن با داروهای کورتون و داروهای پایین آورنده سیستم ایمنی است. دارو باید بصورت دائم مصرف شود و با بهبودی، دارو را بطور تدریجی کم می کنیم. شدت بیماری با استرس رابطه مستقیم دارد.
برطرف کردن ناراحتی دهان
رعایت دقیق بهداشت دهان برای کمک به تولید مجدد سلول های اپی تلیوم
استفاده از محلول دهانشویه برای تسکین مناطق زخمی
چرب کردن لب ها
بخار آب سرد برای مرطوب کردن
برای حفظ آب بدن، مصرف مایعات سرد و غیر محرک مثل آب سیب و انگور توصیه می شود.
مراقبت از پوست
پانسمان زخم ها با حمام های سرد و مرطوب اثر تسکین دهنده دارند.
در بیمارانی که ضایعات وسیع و دردناک دارند، قبل از شروع مراقبت های پوستی باید مسکن داده شود.
مناطق بزرگ تاول دار، بوی خاصی دارد که با کنترل عفونت ثانویه این بو کاهش می یابد.
پس از حمام باید پوست را خشک کرد و با استعمال یک پودر غیر محرک، توانایی حرکت راحت بیمار در بستر را ایجاد نمود.
نوار چسب را هرگز نباید روی پوست استفاده کرد، زیرا امکان افزایش تاول ها وجود دارد.
کنترل عفونت
به علت اختلال در عمل حفاظتی بدن، پوست فرد بیمار مستعد عفونت می شود.
خود تاول نیز استعداد عفونی شدن دارد.
برای پیشگیری از عفونت، موارد زیر را رعایت کنید:
پوست باید همیشه تمیز باشد.
آزمایشات کشت میکروبی صورت گیرد.
کارکنان امور درمانی باید روش های صحیح شستشوی دست را بکار ببرند.
کارگران خدمات، برای گردگیری از کهنه نم دار و زمین شوی مرطوب استفاده کنند.
کاهش اضطراب
به بیمار فرصت اظهار نگرانی ها، ناراحتی ها و احساسات نا امیدانه اش داده شود.
توجه به نیازهای روانی بیمار و دادن آموزش به بیمار و خانواده اش
ترتیب دادن ملاقات های بیشتر و طولانی با نزدیکان اثر تقویت کننده روحیه دارد.
جهت کاهش اضطراب مشاوره روانپزشکی انجام شود.
توصیه ها
پرهیز از تنش‌های روحی روانی و عاطفی اصل اساسی در درمان است.
مصرف دقیق و منظم داروها
پرهیز جدی از قطع، کاهش و یا افزایش خود سرانه میزان دارو
پرهیز از مصرف داروها به خصوص کورتون با معده خالی
در صورت استفاده از شربت معده، یک ساعت بعد از مصرف کورتون، شربت معده استفاده شود .
پرهیز از دستکاری ضایعات و ایجاد زخم و جراحت در پوست و مخاط
پیشگیری از عفونت دهان و دندان و شستشوی کامل دهان بعد از هر بار تغذیه
شستشو و حمام روزانه با آب ولرم و با صابون و شامپوی ملایم
پوست را با حوله نرم و با ملایمت کامل خشک نمایید.
در صورت بروز علائمی چون ناراحتی گوارشی، خونریزی معده، خون در مدفوع، تب، دردهای استخوانی، درد قفسه سینه به پزشک معالج خود اطلاع دهید.
کنترل فشار خون و انجام آزمایشات دوره ای توصیه شده توسط پزشک
پرهیز از حامله شدن در طول درمان
کنترل روزانه و ثابت نگهداشتن وزن بدن (پرهیز از چاقی)
انجام مرتب ورزش های سبک و پرهیز از خستگی مفرط و کار سنگین
رژیم غذایی، باید حاوی پروتئین فراوان (تخم مرغ، گوشت، ماهی، حبوبات و مرغ و…)، لبنیات فراوان (شیر، ماست)، مایعات کافی، میوه و سبزیجات متنوع باشد.
رژیم غذایی، باید کم کربوهیدرات، کم نمک و کم چربی باشد.
غذا به مقدار کم و دفعات میل شود .
دقت کامل در شستشوی و ضد عفونی مواد خوراکی (میوه و سبزیجات)
منابع : پزشکان بدون مرز / ایران سلامت
0 دیدگاه